۱۰عامل ایجاد کننده عفونت‌ واژن  ( واژینیت )

عفونت‌های واژن از عفونت‌های شایع زنان هستند. واژن در حالت عادی باکتری هایی دارد که جلوی رشد عوامل بیماری زا و ایجاد عفونت را می گیرند،

اما اگر به دلایلی (از جمله عدم رعایت بهداشت فردی و جنسی، استفاده بیش از حد از صابون و مواد شیمیایی و…) تعادل باکتری‌های طبیعی ناحیه تناسلی به هم بخورد، زمینه‌ای مساعد برای رشد عوامل بیماری زا در داخل یا اطراف واژن ایجاد می‌شود و در این صورت نیاز به درمان عفونت واژن خواهید داشت.

عوامل ایجاد کننده عفونت‌های واژن ممکن است باکتری‌ها (واژینوز باکتریال، کلامیدیا، گنوره) ، قارچ ها ( کاندیدا ) ،انگلها  (تریکوموناس) یا  ویروس‌ها (تبخال و زگیل تناسلی)  باشند.عفونت های واژن معمولا خطرناک نیستند؛ 

اما اگر بسیار شدید باشند و به درمان‌های معمول پاسخ ندهند یا دائما تکرار شوند،  می توانند نشان دهنده وجود بیماری جدی تری مانند نقص ایمنی در پس زمینه باشند.

این عفونت‌ها علائمی مانند سوزش، خارش، ترشحات غیرعادی (ترشحات بدبو یا سفید رنگ و سفت شبیه پنیر) و درد زیر شکم حین رابطه جنسی ایجاد می کنند. بنابراین اگر چنین علائمی داشتید،  بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 واژینیتهای غیر عفونی می‌توانند ناشی از یایسگی ( واژینیت آتروفیک ) و یا بیماریهای التهابی پوست ایجاد شوند.

عوامل خطر واژینیت 

در ادامه مبحث واژینیت ، به عوامل خطر آن میپردازیم

۱-  تغییرات هورمونی مثل بارداری ، استفاده از قرصهای هورمونی و یائسگی

۲- فعالیت جنسی

۳- ابتلا به سایر بیماریهای مقاربتی ( STD)

۴- مصرف داروهایی مثل آنتی بیوتیکها و کورتون

۵- استفاده از مواد از بین برنده اسپرم

۶- دیابت کنترل نشده

۷- استفاده از دئودورانت ، اسپری واژینال یا دوش واژینال

۸- پوشیدن لباس تنگ و غیرنخی

۹-  داشتن IUD

۱۰-  بعضی از بیماریهای پوستی و مخاطی نیز میتوانند التهاب واژن ایجاد کنند.

تشخیص عفونت‌های واژن

تشخیص این عفونت‌ها چندان سخت نیست. معمولا شرح حال تیپیک و مشخصی دارند. مثلا در واژینوز باکتریال (رشد بیش از حد باکتری‌های طبیعی واژن)  ترشحات خاکستری یا سفیدند و بویی شبیه بوی ماهی دارند.

برای تشخیص عفونت واژن ممکن است نیاز به انجام اقداماتی باشد از جمله: بررسی شرح حال بیمار درباره علائم فعلی (از قبیل رنگ و بوی ترشحات) ،  سابقه عفونت‌های قبلی واژن و بیماری‌های مقاربتی دیگر، داشتن یا نداشتن رابطه جنسی، بارداری، بیماری‌های قبلی و داروهای مصرفی. درباره درمان عفونت واژن در کرج در ادامه بیشتر توضیح می دهیم.

معاینه لگنی ممکن است چندان خوشایند نباشد، اما برای بررسی ظاهر دستگاه تناسلی، نوع و رنگ ترشحات، علائم بیماری‌های مقاربتی  (از قبیل علائم پوستی اطراف دستگاه تناسلی) و… لازم است.

برای معاینه دقیق‌تر لازم است وسیله معاینه (اسپکولوم) وارد واژن شود که نه دردناک است نه خطری برای شما دارد. اسپکولوم وسیله‌ای است که دیواره‌های واژن را از هم باز می کند تا پزشک بتواند قسمت‌های عمیق‌تر واژن و دهانه رحم را دقیق‌تر ببیند.

اقدام سومی که ممکن است لازم شود ازمایش ترشحات واژن برای تشخیص نوع قارچ ایجاد عفونت  است. از ترشحات نمونه گرفته می‌شود و نمونه زیر میکروسکوپ برای دیدن نوع عامل بیماری زا (باکتری یا قارچ)  بررسی می‌شود.

در مورادی هم نیاز به ازمایش ادرار هست. به این ترتیب پزشک با تشخیص دقیق می تواند موثرترین دارو را تجویز کند.

یکی از مهمترین اقدامات انجام آزمایش پاپ اسمیر برای غربالگری سرطان دهانه رحم ( سرویکس ) است.

درمان عفونت واژن

عفونت‌های واژن اغلب به راحتی و بدون عوارض درمان می شوند. بعضی از آن‌ها بدون دارو هم ممکن است برطرف شوند، اما در صورت مراجعه نکردن به موقع به پزشک ممکن است عفونت واژن مزمن شده و در اینده عوارضی مانند سرایت عفونت واژن به دهانه رحم و لگن و ایجاد بیماری التهابی لگن ایجاد شود.

عفونت‌های ویروسی در دهانه رحم پنهان شده و سالها بعد باعث سرطان سرویکس (دهانه رحم)  می شوند. در خانم‌های باردار،  عفونت درمان نشده ممکن است باعث عفونت مایع امنیوتیک یا زایمان پیش از موعد شود که عواقب شدیدی برای مادر و کودک خواهد داشت. پس در صورت وجود علایم،  درمان باید سریعا شروع شود به خصوص در بارداری.

نوع درمان انتخابی به عوامل زمینه‌ای مختلفی بستگی دارد؛  از جمله شدت بیماری، این که آیا عفونت تکرار شونده‌ای دارید یا بار اول است که مبتلا می شوید، تعداد شرکای جنسی، باردار بودن یا نبودن و… بنابراین هرگز سرخود اقدام به درمان نکنید حتی اگر قبلا با داروی خاصی درمان شده اید.

در حال حاضر دو رژیم درمانی معمول برای عفونت‌های قارچی واژن وجود دارد:

1. درمان موضعی (داخل واژن) کوتاه مدت

پزشک یک داروی واژینال (داخل واژن)  ضدقارچی را برای 3 تا 7 روز تجویز می کند. دارو ممکن است به شکل کرم، پماد، قرص یا شیاف باشد. داروهای ضد قارچی زیادی وجود دارند که بعضی از آن‌ها هم بدون نسخه در داروخانه‌ها عرضه می شوند.

1. داروی خوراکی تک دوز

رایج‌ترین دارویی که در این روش تجویز می‌شود،  فلوکونازول است. داروی خوراکی به دلیل تاثیرات ناشناخته‌ای که این دسته از داروها ممکن است بر سلامت جنین داشته باشد، برای بانوان باردار توصیه نمی‌شود.

اما حالت دیگری هم وجود دارد: این که عفونت بسیار شدیدی داشته باشید یا به دفعات دچار عفونت شده باشید. در این حالت درمان‌های طولانی‌تر و شدیدتری مورد نیاز است. معمولا پزشک شما با توجه به شرح حال شما از بین گزینه‌های زیر انتخاب می کند:

• درمان واژینال طولانی مدت: تجویز یک داروی ضد قارچ برای داخل واژن به صورت روزانه برای 2 هفته و سپس هفتگی برای 6 ماه
• داروی خوراکی در چند دوز: این روش درمان برای بانوان باردار توصیه نمی‌شود.

درمان عفونت‌های باکتریایی انتی بیوتیک است. معمولا از کلیندامایسین یا مترونیدازول ، داکسی سایکلین  و آزیترومایسین استفاده می‌شود. در عفونت تریکومونایی همسر یا شریک جنسی نیز باید با مترونیدازول خوراکی  درمان شود  در غیر این صورت باعث عفونت راحته در خانم میشود.

مترونیدازول به خاطر عوارضی که دارد بهتر است در سه ماهه اول  بارداری به صورت خوراکی تجویز نشود. در صورتی که در خانم باردار نیاز به مصرف مترونیدازول باشد، بهتر است از ژل یا کرم واژینال استفاده شود.

کپسول داکسی سایکلین برای عفونت واژن

داکسی‌سایکلین یک آنتی‌بیوتیک بسیار قوی است که برای درمان بیماری‌هایی مانند عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های ادراری، عفونت‌های پوستی، عفونت‌های گوش و حلق و… استفاده می‌شود. برای استفاده بهینه از داکسی‌سایکلین، نکات مهمی وجود دارد که باید رعایت شوند.

۱. داکسی‌سایکلین را همیشه به دقت بر اساس دستور پزشک خود مصرف کنید. هرگز این آنتی‌بیوتیک را بیش از حد و یا کمتر از مقدار تعیین شده توسط پزشک استفاده نکنید.

۲. داکسی‌سایکلین باید در دوره‌ای از ۷ تا ۱۴ روز مصرف شود. حتی اگر بهبودی شما در روزهای اول درمان رخ داد، مصرف دارو را ادامه دهید.

۳. داکسی‌سایکلین را با یک لیوان آب و همراه با غذا می‌توانید بخورید. این کار می‌تواند از بروز عوارض معده و روده جلوگیری کند.

۴. از مصرف داکسی‌سایکلین همراه با مکمل‌های غذایی که فلزات سنگین مانند کلسیم، آهن، منیزیم و روی را دارا هستند، خودداری کنید. این مکمل‌ها می‌توانند از جذب داکسی‌سایکلین توسط بدن جلوگیری کنند.

۵. اگر از داکسی‌سایکلین به عنوان یک آنتی‌بیوتیک دوره‌ای استفاده می‌کنید، بهتر است چند هفته پس از پایان درمان، یک آزمایش خون انجام دهید تا مطمئن شوید که عفونت شما به طور کامل بهبود یافته است.

۶. در صورت بروز هر گونه علائم ناخوشایند مانند تب، دل درد، اسهال شدید، استفراغ و آسیب به پوست، باید به پزشک خود اطلاع دهید.

با رعایت این نکات، مصرف داکسی سایکلین می‌تواند کمک شایانی به درمان عفونت‌های مختلف شما داشته باشد. با این حال، حتماً قبل از شروع مصرف این دارو، با پزشک خود مشورت کنید.

خطرات و عوارض داکسی سایکین

• در صورتی که در حال مصرف داروهای دیگر هستید، حتما با پزشک خود دربارهٔ تداخل داکسی‌سایکلین با داروهای دیگر صحبت کنید.
• اگر علائم ناخوشایندی مانند اسهال شدید، تب، درد شدید در شکم، تغییرات پوستی و یا مشکلات تنفسی داشته باشید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت بارداری یا شیردهی، حتماً با پزشک خود دربارهٔ مصرف داکسی‌سایکلین مشورت کنید.
• اگر قصد انجام عمل جراحی دارید، باید پزشک خود را در جریان مصرف داکسی‌سایکلین قرار دهید.
• داکسی‌سایکلین می‌تواند باعث ایجاد حساسیت نوری شود. بنابراین، باید از خورشید و لامپ‌های UV در حین مصرف این دارو پرهیز کنید.

برای درمان عفونت‌های ویروسی از داروهای ضد ویروس مانند اسیکلوویر در تبخال تناسلی یا روش‌های فیزیکی مانند فریز کردن یا درمان با پلاسما یا لیزر استفاده می‌شود. زگیل تناسلی ( HPV)درمان ضد ویروسی ندارد.

توجه داشته باشید که برای موفقیت درمان و جلوگیری از عود،  بسیار مهم است که حتی اگر مدتی بعد از شروع مصرف داروها علائم برطرف شدند، درمان را تا پایان دوره ادامه بدهید.

پیش گیری از عفونت‌های واژن 

خوشبختانه عفونت‌های واژن از راه هایی ساده قابل پیش گیری هستند. یکی از موثرترین روش‌های جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های منتقله از راه جنسی، استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی است.

کاندوم با ایجاد سدی فیزیکی مانع از تماس عوامل بیماری زا با دیواره واژن می‌شود.

شرکای جنسی خود را محدود کنید. رابطه با افراد متعدد،  عامل خطری مهم برای ابتلا به عفونت‌های واژن و بیماری‌های خطرناک‌تر منتقله از راه جنسی (از جمله ایدز و هپاتیت) است، به خصوص اگر از کاندوم استفاده نکنید.

 لباس‌های زیر محیط مناسبی برای رشد عوامل بیماری زا هستند. لباس‌های زیر باید از جنس نخ و کاملا شل و ازاد باشند تا امکان عبور هوا در انها فراهم باشد و ناحیه تناسلی خشک بماند. لباس‌های پلاستیکی و تنگ، محیطی مرطوب و مناسب رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجادمی کنند.

ناحیه تناسلی را فقط با آب یا صابون‌های ملایم بشویید. از محلول‌های شیمیایی موجود در داروخانه‌ها برای بهداشت ناحیه تناسلی در کمترین حد ممکن استفاده کنید.

در صورت شستشوی مداوم ناحیه تناسلی با این محلول ها،  باکتری‌های طبیعی این ناحیه از بین می روند و محیطی خالی و مساعد برای رشد عوامل بیماری زا ایجاد می‌شود.

 برای دریافت اطلاعات تکمیلی و پاسخ سوالات خود،  با خانم دکتر مریم غلامپور،  جراح و متخصص زنان و زایمان در کرج تماس بگیرید.