چرا سه ماهه دوم بارداری خیلی مهم است ؟

برای بسیاری از مادران، سه ماهه دوم، لذت بخش‌ترین مرحله بارداری است. زمانی که نه تنها بیماری‌های صبحگاهی از بین می‌رود بلکه کودک شما هنوز آنقدر بزرگ نشده است که باعث ایجاد دردهای جدید شود. در این دوره، جنین کوچک شما با سرعت ثابت رشد خواهد کرد و بنابراین بررسی آنچه در هفته‌های 14 تا 27 بارداری اتفاق می افتد، راهنمای شما در عبور موفق از سه ماهه دوم بارداری خواهد بود.

هر دوره سه ماهه از بارداری، شامل 13یا 14 هفته است و بنابراین سه ماهه دوم بارداری از هفته 14 تا هفته 27 ام را شامل می‌شود. این دوره نه تنها آغاز تغییرات زیاد جنین است بلکه پس از کاهش علائم اولیه بارداری در مادر و به دنبال آن نمود تغییرات ظاهری در او، بخش مهم و تعیین کننده‌ای در دوران بارداری شما خواهد بود.

تغییرات حالت‌های روحی و روانی مادر باردار

جریان مداومی از تغییرات، ترشح هورمون‌ها و نگرانی‌های مختلف در طول بارداری، ذهن و بدن شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس طبیعی است که احساس خستگی، فراموشی و بداخلاقی کرده و مدام با مسائلی مثل مدیریت علائم بارداری، امور مالی، مسائل زندگی روزمره، تغییراتی که زندگی شما در آینده خواهد داشت و… درگیر باشید.

در سه ماهه دوم بارداری، خستگی، احساسات منفی صبحگاهی و تغییرات خلق و خو، بهبود خواهد یافت؛ اما احتمالاً فراموشکارتر و بی نظم‌تر از قبل می شوید و به خاطر داشته باشید که احساس سنگینی، حس حرکت کودک و تغییرات آشکار ظاهری، به طور طبیعی احساسات متفاوتی را به شما القا خواهد کرد.

استرس مادران در دوران بارداری و اهمیت آرامش مادر

استرس به دلایل مختلفی نظیر شرایط جسمانی جدید، تغییرات زندگی روزمره و نگرانی‌های پی در پی، یک احساس رایج در دوران بارداری است. اما برخی اوقات استرس به طور جدی سلامت فرد را به خطر می اندازد. به عنوان مثال باعث افرایش فشار خون یا حتی تولد کودک پیش از موعد و با وزن کم می‌شود. پس اگر استرس شما از حد طبیعی خارج شده و یا به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد شده است، درمورد آن با دکتر متخصص زنان مشورت کنید:

• اتفاقات منفی زندگی: طلاق، بیماری جدی، مرگ در خانواده و از دست دادن شغل یا خانه
• بلایای طبیعی: سیل، زلزله، آتشفشان، طوفان و…
• استرس طولانی مدت: که ممکن است ناشی از مشکلات مادی و یا مشکلات جدی سلامتی باشد.
• افسردگی و اضطراب: که سابقه آن به قبل از بارداری بر می گردد.
• استرس مرتبط با بارداری: نگرانی از ریزش بارداری، سلامت کودک، نتایج احتمالی غربالگری و نحوه برخورد با زایمان

بر طبق مطالعات انجام شده، حفظ آرامش تأثیرات مثبت و مهمی برروی مادر و کودک دارد:

• اهمیت آرامش در مادر: آرامش علاوه بر تأثیر مثبتی که بر وضعیت عاطفی زنان دارد، باعث کاهش موارد زیر نیز می‌شود؛ عوارض بعد از زایمان/ نیاز به زایمان سزارین/ زایمان زود هنگام/ مدت زمان بستری در بیمارستان/ مشکلات فیزیولوژیکی و غدد درون ریز.
• اهمیت آرامش بر کودک: آرامش باعث کاهش مثبت ضربان قلب و فعالیت حرکتی جنین و همچنین افرایش وزن و عملکرد رفتاری بهتر در نوزاد می‌شود.

تغییر حالت‌های مادران باردار از لحاظ فیزیکی

با شروع سه ماهه دوم بارداری، بدن مادر تغییرات فیزیکی مثبتی شامل کاهش حالت تهوع، افزایش سطح انرژی، کاهش حساسیت در سینه‌ها و تغییر شکل و افزایش برآمدگی شکم، خواهد داشت. البته احتمال ادامه علائم خاص و آزار دهنده بارداری مثل یبوست یا سوزش سردل، گرفتگی عضلات پا، احتقان (و به دنبال آن خروپف) ، حساس یا ملتهب شدن لثه ها، سرگیجه (ناشی از فشار خون پایین) ، درد رباط (لیگامان) گرد و واریس نیز وجود دارد.

اگر در این دوره سه ماهه چکاپ انجام دهید به راحتی وارد سه ماهه سوم بارداری می شوید. اما علائمی مثل خونریزی شدید واژن، درد شکم و تب بالای C°38 را در هر شرایطی جدی گرفته و فوراً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

اهمیت تغذیه مادر در رشد جنین

لازمه سلامت مادر و جنین در سه ماهه دوم بارداری، تغذیه مناسب، ورزش منظم و استراحت کافی است. از آنجا که یک رژیم غذایی سالم، دریافت مواد مغذی مورد نیاز جنین و پیشگیری از عوارض حاملگی مثل فشارخون بالا، تولد زودرس و پره اکلامپسی (preeclampsia) را تضمین می کند، رعایت نکات زیر را جدی بگیرید:

1. به میزان کافی انواع ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، چربی و کربوهیدارت مصرف کنید.
2. آهن با انتقال اکسیژن در بدن، اکسیژن مورد نیاز جنین را تأمین می کند؛ از این رو کمبود آهن در رژیم غذایی، خطر کم خونی، تولد زودرس و افسردگی پس از زایمان را افزایش می دهد.
3. به منظور رشد کافی مغز و بافت‌های بدن کودک، روزانه 25/1 گرم پروتئین، در ازای هر یک کیلوگرم از وزن بدن خود را، مصرف کنید.
4. مصرف کلسیم علاوه بر تأثیر در رشد دندان‌ها و استخوان‌های کودک، در عملکرد ماهیچه ها، اعصاب و سیستم گردش خون نیز حائز اهمیت است. میزان توصیه شده کلسیم در رژیم غذایی بارداران 1000 میلی گرم (حدوداً معادل 3 لیوان شیر) است.
5. فولات یا فولیک اسید (یکی از انواع ویتامین B) که از نقص لوله عصبی و زایمان زودرس جلوگیری می کند، باید روزانه به میزان 400 تا 800 میلی گرم مصرف شود.
6. مصرف روزانه 600 واحد ویتامین D (مؤثر در رشد استخوان و دندان کودک) ضروری است و با توجه به اینکه در بسیاری از غذاهای طبیعی وجود ندارد، استفاده از محصولات غنی شده مثل شیرهای حاوی ویتامین D پیشنهاد می‌شود.
7. امگا3 با تأثیر فراوان بر قلب، مغز، چشم، سیستم ایمنی و اعصاب مرکزی، علاوه بر جنین برای مادر نیز ضروری است؛ دوز مصرفی پیشنهادی، 4/1 گرم در روز است.
8. خانم‌های باردار با مصرف روزانه 8 تا 12 لیوان آب، می توانند آب مورد نیاز تشکیل جفت و کیسه آمنیوتیک را تأمین کنند.
9. پیشنهاد می‌شود حدالامکان کافئین مصرف نکنید. اما در صورت تمایل، به میزان محدود (150 تا 300 میلی گرم در روز) میل نماید.
10. لازم است از مصرف مواد غذایی خام (گوشت، تخم مرغ و ماهی) ، لبنیات پاستوریزه نشده و پنیرهای نرم (فتا، پنیر خامه ای، بری، بلوچیز) پرهیز کنید.

میزان رشد جنین در سه ماهه دوم بارداری

در این دوره از بارداری، جنین تغییرات زیادی خواهد داشت. با شروع هفته 18 بارداری، وزن جنین افزایش یافته (حدودا به اندازه یک سینه مرغ) و حتی می تواند سکسکه کرده یا خمیازه بکشد. در حدود هفته 21 ام، دست و پاهای او به شما چسبیده و ضربات کوچک یا در اصطلاح لگدهای جنین خود را احساس می کنید و در نهایت در حدود هفته 23 حاملگی تا چهار هفته پس از آن، جنین با کمک شما شروع به وزن گرفتن می کند؛ آن هم در حدود دو برابر وزن فعلی اش! بنابراین در پایان 3 ماهه دوم بارداری، شما یک جنین حدوداً 900 گرمی خواهید داشت.

نتیجه گیری و جمع بندی

اگر در مورد هریک از موارد ذکر شده، شامل مسائل روحی و فیزیکی مادر، چگونگی رشد جنین، رژیم غذایی مناسب این دوران و به طور کلی شرایط و مراقبت‌های دوران بارداری به مشورت با پزشک متخصص نیاز داشتید، با مراجعه به «دکتر مریم غلامپور»، جراح ومتخصص زنان و زایمان (کرج) ، از راهنمایی‌های جامع و تخصصی ایشان بهره مند شوید .