هیسترکتومی چیست و چه روش هایی دارد؟

یکی از عمل‌های جراحی که بر حسب نیاز در خانم‌ها صورت می گیرد، هیسترکتومی است که دارای انواع مختلفی نیز هست. با توجه به شکایت بیمار نسبت به مشکلاتی که با آن روبرو است و بر طبق نظر پزشک متخصص زنان این نوع جراحی با استفاده از روش مناسب برای شرایط بیمار انتخاب می‌شود و انجام می گیرد.

در برخی موارد قبل از اقدام به جراحی، از روش‌های دارویی و هورمون درمانی استفاده می‌شود و اگر علائم بهبودی در بیمار حاصل نشود به جراحی هیسترکتومی روی آورده می‌شود. در این جا به بررسی و تعریف این جراحی ، انواع آن و روش‌های اجرای آن خواهیم پرداخت.

هیسترکتومی چیست؟

یکی از اعضای مهم در بدن زنان که جایگاه رشد جنین هم مسوب می‌شود، رحم آنها می باشد. گاهی اوقات به دلایل مختلفی از جمله خونریزی‌های غیر قابل درمان، سرطان، فیبروم و … این عضو بدن به یکی از اعضای دردسرساز تبدیل می‌شود و تا حد زیادی کیفیت زندگی زنان را مختل می کند.

در بعضی موارد شکایت بیمار از مشکلات رحمی با روش‌های دارویی، هورمون درمانی و غیرتهاجمی برطرف می‌شود؛  اما اگر با موارد شدیدتر و پیشرفته‌تر بیماری روبرو باشیم، روش جراحی هیسترکتومی که همان برداشتن رحم است،  توسط پزشک متخصص زنان انجام میشود. پس از این عمل دیگر چرخه قاعدگی انجام نمی‌شود و قدرت باروری در شخص از بین می رود.

ولی اگر تخمدانها حین عمل از بدن خارج نشوند خانم به دلیل فعال بودن تخمدانها تا حدود 51 سالگی علی رغم اینکه پریود نمیشود علایم یایسگی را نخواهد داشت.بنابراین گرفتن شرح حال بیمار قبل از انجام هیسترکتومی در کرج مورد نیاز است.

دلایل انجام هیسترکتومی

بر اساس شرایط فیزیکی بیمار و مشکلات رحمی که با آن روبرو می‌شود، عمل هیسترکتومی مورد نیاز خواهد بود. در اینجا دلایل انجام آن را بررسی می کنیم:

1. فیبروم یا میوم یا لیومیوم رحم:

توده غیر سرطانیکه از دیواره عضلانی رحم به مرور رشد کرده و می تواند موجب بروز درد و خونریزی شود را فیبروم رحمی می نامند. در ابتدای درمان از داروها و روش جراحی برداشتن فیبروم (میومکتومی)استفاده می‌شود.

در صورتی که روش‌های درمانی اولیه با شکست مواجه بود و با رشد فیبروم‌ها علائم آزاردهنده ادامه دار شود، عمل هیسترکتومی یک گزینه قابل اجرا برای فرد بیمار است.

1. اندومتریوز:

هنگامی که بافت آندومتر رحمی ( لایه داخلی رحم) در خارج از رحم رشد کند این مشکل به وجود می آید که عموما با درد شدید ( حین قاعدگی ، رابطه جنسی ) ، نازایی و خونریزی‌های نامنظم همراه است. اقدامات پزشکی همانند هورمون درمانی و جراحی لاپاروسکوپی خارج کردن توده های اندومتریوز قبل از عمل هیسترکتومی انجام می گیرد.

1. آدنومیوز:

هنگامی که بافت اندومتررحم در داخل لایه عضلانی رحم شروع به رشد می کند موجب ضخیم شدن دیواره رحم شده و درد و خونریزی را در پی خواه داشت. این وضعیت پس از یائسگی برطرف می‌شود، اما اگر علائم شدید شود نیاز به درمان به صورت جراحی هیسترکتومی خواهد داشت.

1. بیرون زدگی یا افتادگی رحم:

هنگامی که رحم از جای خود به درون واژن حرکت کند و موجب ایجاد مشکلات روده‌ای و ادراری می‌شود می توان توسط جراحی هیسترکتومی این مشکل را برطرف نمود. بیرون زدگی رحم به دلایل متعددی از جمله بارداری و زایمان‌های طبیعی پی در پی ایجاد می‌شود و ناراحتی هایی را برای بیمار به وجود می آورد.

1. هایپرپلازی:

در هنگامی که پوشش داخلی رحم ( آندومتر ) به دلیل افزایش هورمون استروژن بیش از حد ضخیم شود، ممکن است مشکلاتی همانند درد، خونریزی و قاعدگی‌های نامنظمی را به دنبال داشته باشد. در این موارد ابتدا به کورتاژ تشخیصی و درمانی و هورمون درمانی اکتفا می‌شود و در صورتیکه مشکلات بیمار برطرف نشود جراحی هیسترکتومی یکی از گزینه‌های مدنظر می باشد. هایپرپلازی می تواند زمینه ساز سرطان رحم باشد و بر همین اساس برداشتن رحم در موارد حاد توصیه می‌شود.

1. عفونت حاد:

برخی از عفونت‌های حاد باکتریایی که منجر به درد شدید در ناحیه لگن می‌شود،  تا حدی با آنتی بیوتیک قابل درمان است. اما اگر این عفونت گسترش یابد و قابل درمان و کنترل نباشد ممکن است پزشک هیسترکتومی در کرج را به بیمار توصیه کند.

1. سرطان:

وجود سلول‌های سرطانی در رحم، دهانه رحم، مخاط رحم و تخمدان یکی از مواردی است که جراحی هیسترکتومی را بر اساس شرایط بیمار و نوع سرطان و همچنین میزان پیشرفت سرطان لازم و ضروری می کند.

8. عوارض بارداری :

در بعضی شرایط  در زمان ختم بارداری ممکن است برای نجات جان مادر نیاز به جراحی هیسترکتومی یا خارج کردن رحم شویم از شایعترین علل آن حول و خوش زایمان چسبندگی جفت به محل برش سزارین قبلی ( جفت اکرتا ) می‌باشد. علت شایع دیگر خونریزی شدید مادر حین زایمان یا سزارین و عدم پاسخ به درمانهای دارویی هست.

انواع هیسترکتومی

نوع هیسترکتومی به این بستگی دارد که در طی عمل کدام اندام‌ها باید برداشته شود و همچنین نحوه عمل جراحی، مشخص کننده نوع آن می باشد. به طور کلی سه نوع هیسترکتومی قابل انجام است:

1. هیسترکتومی کامل:

در این نوع جراحی تمام رحم که دهانه رحم (سرویکس) را هم شامل می‌شود، طی جراحی برداشته می‌شود.

2. هیسترکتومی ساب توتال یا سوپراسرویکال:

در این نوع جراحی دهانه رحم در حین عمل برداشته نمی‌شود و تنها بخش بالایی رحم خارج می گردد. در صورتیکه سرطان دهانه رحم در حین جراحی تشخیص داده شود و یا بیمار سابقه پاپ اسمیر غیرطبیعی داشته باشد،  جراح تصمیم به خارج کردن دهانه رحم میگیرد. در این موارد باید با پزشک متخصص قبل از عمل مشورت انجام شود.

3. هیسترکتومی گسترده یا رادیکال:

در نوع رادیکال تمام رحم، دهانه رحم و بافتهای اطراف رحم به نام پارامتریوم برداشته می‌شود. این روش در مواردی که سرطان دهانه رحم تشخیص داده می‌شود صورت می گیرد. در هر سه روش تصمیم گیری در مورد برداشتن تخمدان‌ها با توجه شرایط انجام می‌شود.و تا زمانی که تخمدانها جراحی نشوند تا حدود سن 51 سالگی ،  خانم سایر علایم یایسگی مثل گرگرفتگی یا پوکی استخوان را پیدا نخواهد کرد

روش‌های انجام هیسترکتومی

• هیسترکتومی شکمی:

در مواردی که رحم بسیار بزرگ باشد و یا چسبندگی وجود داشته باشد،  طبق نظر پزشک روش هیسترکتومی شکمی انتخاب می‌شود. در این روش با ایجاد برشی بر روی شکم انجام می‌شود و جراح با دید بهتری به جراحی خواهد پرداخت. روش شکمی نسبت به روش‌های دیگر این عمل ، تهاجمی‌تر بوده و دوره استراحت پس از آن طولانی‌تر است.

• هیسترکتومی واژینال:

میزان تهاجمی بودن در روش واژینال کمتر از روش شکمی است و در آن،  با ایجاد برشی کوچک در واژن به برداشتن رحم پرداخته می‌شود. در صورتیکه بیمار شرایط خاصی نداشته باشد،  این روش برای عمل خارج کردن رحم برگزیده می‌شود که نیاز به دوره استراحت بهبود کوتاه تری پس از عمل دارد.

• هیسترکتومی لاپاراسکوپ:

در این روش از دستگاه لاپاراسکوپی استفاده می‌شود و از طریق برش‌های کوچکی بر روی شکم و یا از طریق واژن ابزارهای جراحی وارد شکم بیمار شده و رحم را به صورت برش‌های کوچکتری از واژن یا برش شکمی از بدن خارج می کنند. این روش آسیب کمتری به سایر بافت‌های بدن می رساند و بهبودی بیمار پس از عمل زودتر اتفاق می افتد.

در این مقاله با بیان تعریفی از هیسترکتومی و دلایل انجام این نوع جراحی در زنان، به بررسی روش‌های انجام آن پرداخته شد. لازم به ذکر است که تسکین علائم پس از جراحی  می تواند بر روی کیفیت زندگی شما تاثیر بسیاری بگذارد و رها شدن از درد و ناراحتی‌های پیش از عمل، احساس تندرستی و سلامت را به زندگی شما خواهد بخشید.

اگر شما هم با یکی از علائم فیزیکی بیان شده که نیاز به درمان و جراحی دارد روبرو هستید، می توانید برای دریافت اطلاعات تکمیلی و پاسخ به سوالات خود با خانم دکتر مریم غلامپور جراح و متخصص زنان و زایمان در  ارتباط باشید و مشاوره‌های پزشکی و جراحی هیسترکتومی  را به طور کامل دریافت نمایید.