کورتاژ تشخیصی چیست و چه زمانی انجام می‌شود؟

یکی از روش‌هایی که امروزه به منظور تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات رحم مانند خونریزی‌های غیر طبیعی و اختلال عملکردهای هورمونی مورد استفاده قرار می گیرد کورتاژ تشخیصی است. دیلاتاسیون و کورتاژ تشخیصی در ابتدا به تشخیص ناهنجاری‌های داخل رحمی آندومتر و کمک به مدیریت خونریزی غیر طبیعی اختصاص داشت.

یکی از بخش‌های اصلی دستگاه تناسلی بانوان،  رحم است که دارای یک سیکل ماهانه خونریزی است و مانند دیگر قسمت‌های بدن،  ممکن است دچار آسیب و بیماری‌هایی شود.

امروزه تکنیک‌های جدیدتری برای ارزیابی حفره رحم و یافته‌های آندومتر در دسترس است به نام هیستروسکوپی که به طور مفصل در مطلب دیگری توضیح داده شد.

با این حال،  دیلاتاسیون و کورتاژ هنوز هم در مراکزی که فناوری پیشرفته در دسترس نیست یا سایر روش‌های تشخیصی ناموفق هستند،  نقش موثری در تشخیص به موقع ماهیت بدخیم و یا خوش خیم این فرایند و شروع درمان مناسب دارد.

کورتاژ تشخیصی چیست؟

کورتاژ تشخیصی در کرج از جمله روش‌های مورد استفاده جهت تشخیص علت خونریزی است و زمانی اسفاده می‌شود که یک تشخیص دقیق مد نظر باشد. نام آن ماهیتش را به روشنی مشخص می‌کند و به منظور برداشتن یک بیوپسی از بافت داخلی رحم  و کانال دهانه رحم ( سرویکس ) انجام می‌شود.

تردیدهای پزشک در مورد وجود آسیب‌ جدی می‌تواند با تراش دادن غشای مخاطی ( آندومتر  و اندوسرویکس)برطرف شده و یا تأیید شود و نمونه خارج شده توسط یک متخصص پاتولوژیست به دقت بررسی شود  و نتیجه در عرض دو تا سه هفته گزارش میشود.

بانوان نباید به هیچ وجه از تراشیدن رحم خود ترس داشته باشند چرا که  عمل سختی نیست و تحت یک بیهوشی کوتاه مدت یا بی حسی موضعی فقط لایه داخلی رحم ( آندومتر )  برداشته می‌شود.

آندومتر توسط یک لایه پایه حفظ شده به علاوه یک درمان هورمونی مناسب، به سرعت در سنین باروری بازیابی می‌شود.

کورتاژ تشخیصی زمانی برنامه‌ریزی می شود که معاینه سونوگرافی یا نتیجه پاپ اسمیر  نشان دهنده وجود تغییرات پاتولوژیک غیر قابل توضیح و اورژانسی باشد.

در چه زمانی نیاز به کورتاژ تشخیصی است ؟

علت اصلی انجام کورتاژ تشخیصی بررسی علت خونریزی غیر طبیعی رحم در خانم‌های با سن بالای 35  می‌باشد. در خون‌ریزی‌های پس از یایسگی نیز انجام میشود. هر چند در زنان با  سن کمتر نیز در صورت وجود خونریزی غیر طبیعی و  عدم پاسخ به درمان طبی یا بر اساس سونوگرافی ممکن است نیاز به این عمل وجود داشته باشد.

در پولیپ،  هایپرپلازی آندومتر ( ضخیم شدن لایه داخلی رحم ) ، سقط ناقص و خون‌ریزی‌های شدید  کورتاژ هم با هدف تشخیصی و هم با هدف درمانی انجام می‌شود.

هیپرپلازی اندومتر  و تومورهای بدخیم، جزو مواردی است که خطر آن در زنان زیر 35 سال کم است؛  اما خانم‌هایی که در سنین قبل از یائسگی هستند با خطر بیشتری مواجه‌اند.

هنگامی که 12 ماه پس از قطع دائمی قاعدگی (یائسگی) ، افراد خونریزی داشته باشند برای تشخیص و درمان کورتاژ تشخیصی در کرج ضروری است.

قبل از انجام کورتاژ تشخیصی چه اقداماتی لازم است؟

قبل از انجام کورتاژ تشخیصی،  پزشک اقدامات زیر را انجام میدهد:

۱_ شرح حال دقیق از علایم بیماری و سابقه قبلی بیماری طبی و مصرف دارو ، حساسیت دارویی

۲_معاینه لگنی

۳_پاپ اسمیر

۴_سونوگرافی واژینال رحم و تخمدانها

۵_بررسی آزمایشگاهی  مثل کم خونی ، آزمایشهای انعقادی ، قند خون ناشتا ، تست بارداری ، آزمایشهای هورمونی و….

۶_ مشاوره با متخصص قلب برای اجازه عمل

بهنگام جمع‌آوری سابقه،  توجه ویژه‌ای به وجود بیماری‌های زنان و واکنش‌های آلرژیک به داروهای خاص دارد. شرح حال‌گیری برای انتخاب روش بیهوشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر بیمار قبلاً چنین تجربه‌ای داشته،  پزشک باید با نتایج آن آشنا شود تا آنها را به دقت بررسی کرده و در صورت لزوم تحقیقات اضافی را تعیین کند.

چه مشکلاتی با کورتاژ تشخیصی قابل شناسایی هست ؟

با انجام کورتاژ تشخیصی تعدادی از بیماری‌های غشای مخاطی رحم و  دهانه رحم ( سرویکس) قابل تشخیص هستند که عبارتند از:

• پولیپ اندومتر؛
• پولیپ دهانه رحم؛
• هیپرپلازی آندومتر ( ضخیم شدن لایه داخلی رحم )
• سرطان آندومتری؛
• آندومتریوز؛
• بقایای بارداری.
• حاملگی مولار ( بچه خوره )
• میوم یا فیبروم مخاطی ( سال موکوزال)
• اندومتریت ( عفونت رحمی )
• بهم خوردن تعادل هورمونی

کورتاژ تشخیصی معمولاً با بیهوشی انجام می‌شود اما از طریق بی‌حسی موضعی (بی حسی نخاعی یا بی حسی اپیدورال) نیز قابل انجام است.

عوارض عمل کورتاژ تشخیصی

کورتاژ تشخیصی نیز مانند هر روش جراحی دیگری ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد که برخی از آنها عبارتند از:

• خونریزی شدید و طولانی مدت:

عارضه نادری است که تنها در صورت آسیب یک وسیله جراحی به دیواره رحم و یا بریده شدن یک فیبروم شناسایی نشده رخ می‌دهد.

• تجمع لخته‌های خون در حفره رحم (هماتومتر) :

که به دلیل اسپاسم دهانه رحم می‌دهد.

• عفونت:

که خطر ابتلا به آن کم است اما علائمی مانند تب، درد شکم ترشحات واژن با بوی بد می‌تواند نشانه عفونت باشد.

• لکه بینی یا خونریزی خفیف

که پدیده طبیعی است و تا چند روز بعد از کورتاژ لکه بینی وجود دارد‌ و باید  رو به کاهش باشد.

• سندرم آشرمن:

گاهی ممکن است چسبندگی (بافت اسکار) در داخل رحم ایجاد شود. به این عارضه سندرم آشرمن می‌گویند که می‌تواند سبب ناباروری و کاهش شدید حجم جریان خونریزی قاعدگی شود.

سوراخ شدن رحم :

در موارد کمی امکان سوراخ شدن دیواره عضلانی رحم به وسیله کورت( وسیله تراشیدن لایه داخلی رحم) حین عمل کورتاژ وجود دارد. در مواردی که رحم در حفره لگن انحراف دارد ( هم شدن رحم به جلو با عقب یا طرفین ) یا تنگی دهانه رحم( تنگی سرویکس) وجود داشته باشد یا رحم دچار عفونت شدید باشد احتمال پاره شدن رحم حین کورتاژ بیشتر میشود. بسته به اندازه سوراخ ایجاد شده درمانهای بعدی متفاوت هست و از نظارت بدون هیچ اقدامی تا جراحی هیسترکتومی میتواند باشد.

چه مواردی بعد از این جراحی باید رعایت شود

پس از انجام جراحی،  بیمار حداقل برای چند ساعت در بیمارستان بستری می‌شود و معمولاً در همان روز،  بیمار مرخص می‌شود و فقط در صورت احتمال وجود خطر و یا عارضه‌ای مدت زمان بیشتری در بیمارستان می‌ماند.

بیماران از علائمی که ممکن است بعد از کورتاژ ظاهر شود و اینکه کدام طبیعی و کدام یک غیر طبیعی است توسط پزشک آگاه می‌شوند.  در صورت درد شدید شکمی ، خونریزی شدید ، تورم شکمی ، تهوع و استفراغ یا تب باید به پزشکتان مراجعه کنید .

بعد از کورتاژ استفاده از تامپون  توصیه نمی‌شود.

فعالیت بدنی سخت (به عنوان مثال ورزش) لازم است برای مدتی متوقف شود،  زیرا ممکن است باعث خونریزی بعد از عمل شود. حداقل یک تا دو هفته پس از عمل می‌توان به انجام ورزش پرداخت،  اما این موضوع باید با پزشک در میان گذاشته شود.

در صورت داشتن تهوع، از غذاهای کم چرب مصرف کنید.

به مدت یک هفته از برقراری رابطه جنسی اجتناب کنید.

بیمار پس از کورتاژ، مدتی باید تحت کنترل پزشک قرار گیرد. و حتما باید جواب پاتولوژی نمونه آندومتر تراشیده شده در حین عمل را بعد از حدود دو تا سه هفته از بیمارستان تحویل بگیرید و با جواب به پزشکتان مراجعه نمایید. گاهی اوقات با توجه به جواب پاتولوژی ممکن است به درمان دارویی یا جراحی هیسترکتومی ( خارج کردن رحم ) نیاز باشد.

کورتاژ تشخیصی یک روش تشخیصی است که به منظور یافتن علت خونریزی‌های غیر طبیعی رحم و برخی علائم که نشان دهنده اختلال در عملکرد دستکاه تناسلی زنان است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این روش فقط از مخاط رحم نمونه‌برداری می‌شود چرا که بررسی بافتی مب‌تواند به تشخیص صحیح کمک کند.

برای کسب اطلاعات تکمیلی و طرح سوالات خود می‌توانید با خانم دکتر مریم غلامپور جراح و متخصص زنان و زایمان در ارتباط باشید.