سه ماهه اول بارداری ، علائم و مراقبت ها

سه ماهه اول بارداری یکی از عجیب ترین و پیچیده ترین دوره هایی است که یک زن می‌تواند در زندگی آن را تجربه کند. این دوره 3 ماهه علاوه بر تجربه‌ها و احساسات خاص و شدید، نیاز به مراقبت‌های منحصر به فردی تحت نظر متخصص زنان نیز دارد.

بارداری به سه دوره سه ماهه اول، سه ماهه دوم و سه ماهه سوم تقسیم می‌شود که هر دوره علائم و ویژگی‌های خاص خود را داراست و در هر دوره نیاز مادر و جنین متفاوت خواهد بود و لازم است تا مادران شناخت کاملی از هریک از این مراحل بدست آورند.

در مقاله پیش رو به بررسی و معرفی نکات، علائم و مراقبت‌های سه ماهه اول می‌پردازیم.

مراقبت‌های سه ماهه اول

سه ماهه اول بارداری نقشی اساسی و مهم در تمام دوران بارداری دارد. در این دوران سه ماهه جنین که در این دوران آن را رویان می‌نامیم، در حال رشد و نمو است و مادران گرامی باید مراقب فعالیت ها،  تغذیه و انواع بیماری‌ها باشند.

در این دوران سه ماهه، مادر نیاز آن‌چنانی به انرژی مازاد برای جنین ندارد و در پایان این دوران اضافه وزن قابل توجهی نخواهد داشت و حتی بعضی از مادران به دلیل ویار شدید دچار کاهش وزن نیز میشوند که نگران کننده نیست و افزایش وزن اساسی تازه از پایان این زمان شروع خواهد شد.

در سه ماهه اول بارداری چی بخوریم ؟ چی نخوریم ؟

. درسه ماهه اول بارداری مادر باید انرژی مورد نیازش را از گروه‌های غذایی غلات، سبزیجات و میوه ها، گوشت و لبنیات تأمین کند. در وعده‌های روزانه غلات باید بخش اساسی را به خود اختصاص دهند علی الخصوص غلات حاوی سبوس.

استفاده روزانه از سبزیجات می توانند نیاز مادر به ویتامین‌ها مانند ویتامین های A و C و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند همچنین فیبر موجود در سبزیجات می‌تواند یبوست که یکی از مشکلات رایج این دوره است با نیز برطرف کند. در این مدت مصرف مکمل آهن ضرورتی ندارد، ولی بعد از این دوره باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص آهن نیز مصرف شود.

پروتئین ماده غذایی اصلی برای مادر و نوزادش است که با مصرف گوشت تأمین خواهد شد همچنین ویتامین B۱۲ یکی از ویتامین‌های اساسی در رشد و نمو جنین است که فقط در این گروه وجود دارد.

کلسیم مورد نیاز مادر و جنین نیز از طریق مصرف لبنیات تأمین خواهد شد اگر مصرف کلسیم توسط مادر کافی نباشد، جنین از کلسیم موجود در استخوان های مادر استفاده می کند که این باعث بروز پوکی استخوان در مادر خواهد شد.

باید توجه شود که در این دوران باید مصرف کافئین به حداقل خود برسد، مصرف شکلات و قهوه باید به کمترین میزان خود برسد. در صورت مصرف چای باید کمرنگ میل شود و با فاصله از وعده غذایی باشد.

در صورت استعمال دخانیات باید ترجیحا قبل از اقدام به بارداری و یا ابتدای بارداری مصرف آن قطع شود و مصرف لبنیات غیر پاستوریزه و گوشت به‌صورت خام اکیداً ممنوع است زیرا می‌تواند دچار عفونت باکتریایی یا موجب انتقال انواع انگل شود.

تغییرات بدن مادر در سه ماهه اول 

در دوران ابتدایی بارداری بدن مادران تغییرات محسوسی خواهد داشت. نخستین نشانه عدم بروز عادت ماهانه خواهد بود. در ادامه و در سه ماهه اول خانم‌ها ممکن است با علائمی مانند حساس شدن پستان ها، نوسانات خلقی، ناراحتی معده، یبوست، تهوع، ویار و یا انزجار نسبت به غذاهای خاص روبرو شوند.

دقت کنید که در ابتدای ماه سوم بارداری میزان هورمون حاملگی به بالاترین زمان خود می‌رسد و احساس درد و کوفتگی یکی از علائم ماه سوم است و میزان اندک آن خطرناک نیست، زیرا این دردها اغلب به دلیل کشیده شدن مفاصل، رباط و عضلات لگن به هدف افزایش فضا برای رحم رخ می‌دهند.

در هفته یازدهم  تا پایان سیزده هفته پزشک آزمایش غربالگری سه ماهه اول را تجویز می‌کند که شامل آزمایش سونوگرافی و آزمایش خون است. این آزمایش برای آن است که مشخص شودآیا جنین دچار ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون هست یا نه؟

بررسی بیماری‌های وراثتی مانند تالاسمی هم در این زمان انجام میشود.

شرایط جنین در ماه سوم

 ماه سوم بارداری از ابتدای هفته نهم تا انتهای هفته دوازدهم را شامل می‌شود.

در این دوران ارگان‌های اصلی جنین مانند قلب و مغز و اعصاب شکل گرفته و قلب بچه شروع به تپیدن خواهد کرد و سرعت رشد جنین به‌صورت فزاینده است و اندام های شکل گرفته شروع به انجام فعالیت های خود می کنند. در آغاز هفته نهم روده‌ها که به علت نبود فضای کافی در بند ناف رشد کرده اند کم‌کم به درون شکم جنین منتقل می‌شوند.

سپس در این زمان دست و پاهای جنین بلندتر می شوند و آغاز شکل گیری انگشتان وی خواهد بود. سرعت رشد سر جنین کمتر شده و کم‌کم سر او از بدنش فاصله می‌گیرد و همچنین اندام های جنسی و تناسلی جنین نیز کم کم شروع به شکل گیری می‌کنند و در پایان ماه سوم قابل تشخیص خواهد بود

و می‌توان جنسیت بچه را از طریق سونوگرافی تشخیص داد. ( هر چند بهترین زمان تشخیص جنسیت جنین سه ماهه دوم بارداری و بعد از هفته چهاردهم بارداری می‌باشد) در هفته دهم و یازدهم چشمان بچه کم‌کم شروع به شکل گیری خواهند کرد و چشم‌ها بسته می‌شوند و پلک‌ها تا پایان 25-27 هفتگی بسته خواهند ماند.

در پایان این زمان جنین حدود 7.6 سانتیمتر قد و 28 گرم وزن دارد.

جمع بندی

در انتها لازم است تا یادآور شویم که سه ماهه نخست حاملگی حساس‌ترین دوران بارداری است و از بالاترین ریسک سقط جنین برخوردار است. مادران باید به‌طور مرتب به علائمشان دقت کنند و توجه دائمی به تامین مواد مغذی مورد نیازشان در هر دوره داشته باشند.

مادران در این دوران علاوه بر تأمین مواد مغذی مورد نیاز خودشان از طریق رژیم غذایی مناسب باید انواع ویتامین‌ها را مصرف کنند.

تب مادر در سه ماهه اول میتواند منجر به ناهنجاری جنین شود و نکته انتهایی آن است که در کنار دقت فردی لازم است تا مادران به‌طور مرتب توسط پزشک متخصص زنان ویزیت شوند و در صورت نیاز انواع آزمایش‌ها را برای اطلاع از سلامتی جنین انجام دهند.

یکی از مجرب‌ترین پزشکان زنان در کشورمان سرکار خانم دکتر غلام پور، متخصص زنان و زایمان در کرج هستند که مادران گرامی می‌توانند تمامی مراحل بارداری را زیر نظر ایشان در کمال صحت و آرامش به سرانجام برسانند و زایمانی با آسودگی خاطر داشته باشند.