نکات مهمی درمورد بی اختیاری ادرار در زنان

بی اختیاری ادرار در بانوان، یکی از مشکلات شایع در بین آنها است. این عارضه زنان و مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما بیشتر در میان بانوان شایع است.

اینکه ندانید چه وقت و در کجا با این مشکل مواجه خواهید شد، باعث بروز استرس و اضطراب نیز می‎شود. این امر باعث اختلال در انجام کارهای روزانه خواهد شد. همچنین این بیماران ترجیح می‎دهند تا حد امکان در جمع حضور نداشته باشند.

ادرار توسط کلیه‌ها ساخته شده و در مثانه ذخیره می‌شود. مثانه ماهیچه‌هایی دارد که در صورت نیاز به دفع ادرار منقبض خواهند شد. وقتی عضلات مثانه سفت می‌شوند،  همزمان، عضلات اسفنکتر در اطراف مجرای ادرار شل می‌شوند تا ادرار از بدن خارج شود.ادرار از طریق لوله‌ای به نام مجرای ادرار از مثانه  خارج خواهد شد.

بی اختیاری ادرار ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که عضلات مثانه به طور ناگهانی منقبض شده و عضلات اسفنکتر از قدرت کافی برای بستن مجرای ادرار برخوردار نباشند. این امر باعث بروز یک فشار شدید برای به دفع ادرار شده که کنترل آن برای شخص سخت و حتی غیرممکن است.

فشار ناشی از خندیدن، عطسه یا ورزش می‌تواند باعث نشت ادرار شود. ( بی اختیاری استرسی ادرار ) اگر مشکلی در اعصاب کنترل‌کننده عضلات مثانه و مجرای ادرار وجود داشته باشد، بی‌اختیاری ادرار نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

علت بی اختیاری ادراری در بانوان

احتمال بروز بی‌اختیاری ادراری در بانوان دو برابر مردان است. این امر به دلیل موقعیت‌های پزشکی است که زنان با آن مواجه می‎شوند.

از آن جمله آنها می‌توان به بارداری، زایمان و یائسگی  اشاره کرد. این شرایط روی مثانه، مجرای ادرار و سایر عضلات حمایت کننده از این اندام‌ها ( عضلات کف لگن ) تأثیر می‌گذارند. بی‌اختیاری ادرار در هر سنی ممکن است برای خانم‌ها اتفاق بیفتد، اما بیشتر در زنان مسن دیده می‌شود.

این امر احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی در دوران یائسگی است. در بعضی از مطالعات تا  60 درصد زنان از بی اختیاری ادرار رنج میبرند.

برخی مواقع بی ‎اختیاری ادراری در زنان به طور موقت رخ خواهد داد. در این حالت برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و داروها در بروز این عارضه موثر هستند. آنها مثانه را تحریک کرده و حجم ادرار را افزایش می‌دهند. از جمله آنها می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• الکل
• کافئین
• نوشیدنی‌های گازدار و آب گازدار
• شیرین کننده‌های مصنوعی
• شکلات
• فلفل تند
• غذاهایی که دارای ادویه ، شکر یا اسید زیادی هستند ، به ویژه مرکبات
• داروهای فشار خون و قلب، آرام‌بخش‌ها و شل کننده‌های عضلات
• مصرف بیش از حد ویتامین C

دلایل پزشکی قابل درمان

بی‌اختیاری ادرار همچنین ممکن است به دلیل یک بیماری پزشکی قابل درمان باشد ، مانند:

• عفونت مجاری ادراری. عفونت‌ها می‌توانند مثانه شما را تحریک کنند و باعث شوند که ادرار شدید و بیشتری داشته باشید. این امر شرایط را برای بی‎اختیاری ادرار فراهم خواهد کرد.
• یبوست. راست روده در نزدیکی مثانه قرار دارد و به همین دلیل با اعصاب زیادی که در این ناحیه وجود دارند، در ارتباط است. مدفوع سفت و فشرده در راست روده باعث فعالیت بیش از حد این اعصاب شده و در نتیجه منجر به دفع مکرر و بی‌اختیاری ادرار خواهد شد.
• بیماری دیابت و کنترل نامناسب قند خون
• بیماریهای مزمن ریوی ( COPD )

آیا این یک مشکل دائمی است؟

بی‌اختیاری ادراری در بانوان می‎تواند به یک بیماری مداوم برای آنها تبدیل شود. این امر ناشی از برخی  مشکلات جسمی یا تغییرات اساسی است که در بدن آنها رخ می‎دهد. از آن جمله موارد زیر بیان شده است:

بارداری: تغییرات هورمونی و افزایش وزن جنین می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادراری در زنان شود.

زایمان:  زایمان از طریق واژن (  زایمان طبیعی) می‌تواند عضلات کف لگن را ضعیف کرده و همچنین به اعصاب مثانه و بافت حمایتی آسیب برساند. این امر منجر به افتادگی عضلات کف لگن خواهد شد.  عضلات کف لگن مانند گهواره ای از مثانه ، رحم و روده ها حمایت میکند.مثانه ، رحم ، راست روده یا روده کوچک می‌توانند به دلیل ضعف عضلات کف لگن  از حالت معمول به پایین رانده شده و از داخل واژن بیرون بزنند . چنین مشکلاتی می‌تواند با بی‌اختیاری ادرار همراه باشد.

افزایش سن: با افزایش سن عضله مثانه ضعیف شده و قادر به تحمل حجم ادرار نخواهد بود. همچنین، انقباضات غیرارادی مثانه با افزایش سن بیشتر می‌شود.

یائسگی: بعد از یائسگی زنان استروژن کمتری تولید می‌کنند، هورمونی که به سالم نگه داشتن مخاط مثانه و مجرای ادرار کمک می‌کند و همین آتروفی و خشکی مخاطی  می‌تواند بی‌اختیاری را بدتر کند.

 جراحی : در زنان، مثانه و رحم توسط بسیاری از ماهیچه‌ها و رباط‌های یکسان پشتیبانی می‌شوند. هرگونه جراحی که سیستم تولید مثل زنان را درگیر می‌کند، می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادراری شود.از آن جمله می‌توان به هیسترکتومی  و برداشتن رحم اشاره کرده که  عضلات کف لگن را تحت تاثیر قرار می‌دهند.  

انسداد در دستگاه ادراری : انسداد و تومور در هر جای دستگاه ادراری می‌تواند جریان طبیعی ادرار را مسدود کند و منجر به بی‌اختیاری شود. سنگ‌های ادراری  که در مثانه تشکیل می‌شوند ، گاهی اوقات منجر به بروز این عارضه خواهند شد.  

بیماریهای سیستم عصبی: اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS  )، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، تومور مغزی یا آسیب نخاعی می‌تواند با سیگنال‌های عصبی درگیر در کنترل مثانه تداخل داشته و باعث بی اختیاری ادرار شود.

علائم بی اختیاری ادراری در زنان

نشانه اصلی این عارضه نشت غیر ارادی ادرار است ، که به طور غیر منتظره و بدون اراده ، ادرار از مثانه خارج شود.  اما  باید بدانید بی‌اختیاری انواع مختلفی دارد.

اگر هنگام خندیدن ، سرفه ، عطسه ، آهسته دویدن یا بلند کردن چیز سنگینی یا در یک کلام با هرگونه افزایش فشار داخل شکمی ، احساس نشت ادرار دارید،  دچار بی‎اختیاری  استرسی شده اید. این مورد شایع‌ترین مشکل کنترل مثانه در زنان جوان است.

نوع دیگر بی اختیاری ادرار ، بی اختیاری اورژانسی  است که به معنی دفع ادرار به محض احساس دفع فوری و قبل از رسیدن به توالت هست.در نوع دیگر بی اختیاری ، فرد هر دو نوع بی اختیاری استرسی و اورژانسی را دارد.

بی‌اختیاری ادراری در بانوان، به خودی خود یک بیماری نیست. بی‌اختیاری ادرار علامت یک مشکل پزشکی دیگر است ، که معمولاً مربوط به عضلات ضعیف کف لگن ( بی اختیاری استرسی ) یا بیش فعالی عضلات مثانه ( بی اختیاری اورژانسی ) می‌شود. .

برخی از زنان علاوه‌بر آن ، علائم ادراری دیگری را نیز تجربه می‌کنند:

• فشار یا اسپاسم در ناحیه لگن که باعث تمایل شدید به ادرار می‌شود.
• تکرر ادرار (بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در شب)
• شب ادراری (خیس شدن در رختخواب)
• سوزش ادرار
• قطره قطره ادرار کردن

راههای پیشگیری از بی اختیاری ادرار

بی‌اختیاری ادراری در بانوان، همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، با رعایت برخی نکات می‎توان بهتر آن را کنترل کرد:

• وزن مناسب داشته باشید.
• ورزشهای تقویت عضلات کف لگن را انجام دهید.
• از تحریک کننده مثانه، مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید.
• فیبر بیشتری بخورید. این امر سبب می‌شود تا دستگاه گوارش بهتر کار کرده و مانع از بروز یبوست شود.
• سیگار کشیدن را ترک نمایید.
• سعی کنید در فواصل منظم برای تخلیه مثانه به سرویس بهداشتی مراجعه نمایید. (آموزش مثانه )
• از انجام کارهای سنگین و زور زدن بپرهیزید.
• سرفه های مزمن و طولانی مدت خود را کنترل کنید.
• کنترل دقیق قند خون در کسانی که دیابت دارند.

تشخیص و درمان

برای تشخیص بی‌اختیاری ادراری در بانوان ، لازم است تا با متخصص مشورت نماید. در بسیاری  موارد، بیماران به متخصص زنان و زایمان  و متخصص ارولوژی  ارجاع  داده می‌شوند.

بی اختیاری ادرار با معاینه کامل بدنی و انجام تستهای تشخیصی  مثل آزمایش ادرار و قند خون ، سونوگرافی و تستهای ارودینامیک شخیص داده می‌شود. در طی آن  به عملکرد به سیستم‌های ادراری و عصبی، اندام‌های تولید مثل و نمونه‌های ادرار توجه می‎شود.

برای درمان بی‌اختیاری ادراری در بانوان ممکن است شیوه‎های زیر پیشنهاد شود:

1. تمرینات ورزشی کگل که منجر به تقویت عضلات کف لگن خواهد شد.
2. کاهش وزن
3. مصرف بوتاکس این امر به آرام کردن مثانه کمک خواهد کرد.
4. کرمهای استروژن در خانمهای یایسه با برطرف کردن آتروفی مخاطی به درمان کمک میکند.
5. پساری : این وسیله پزشکی به شکل حلقه طراحی شده است و داخل واژن گذاشته میشود و در موارد خفیف تا متوسط بی اختیاری باعث بهبود علایم میشود.
6. استفاده از RF  ، کربوکسی تراپی  که جز درمانهای نوین بی اختیاری هستند و  با بهبود خون‌رسانی واژن و تحریک کلاژن سازی در موارد غیر شدید بی اختیاری کمک میکنند.
7. جراحی که میتواند از طریق واژن یا شکمی انجام شود.